Co nam wiadomo na temat Chrztu Państwa Polskiego?

Datę 14 kwietnia 2016 roku uznaje się za 1050 rocznicę chrztu Polski. Fakt przyjęcia chrześcijaństwa przez Mieszka I był jednym z najważniejszych wydarzeń w dziejach naszego kraju. Dzięki temu Polska weszła nie tylko do wspólnoty chrześcijańskiej, ale także europejskiej. Stosunkowo szybko zaczęto też zabiegać o powiązanie Polski z papiestwem, o czym świadczy dokument Dagome iudex z 992 roku.

Polska otrzymała pierwszego biskupa. Został nim Jordan, a na jego siedzibę wybrano Poznań. W kolejnych latach zaczęto budować katedry i świątynie oraz zorganizowano hierarchię kościelną.

Chrzest władcy i erygowanie niezależnego biskupstwa zrównały kraj Piastów z innymi państwami Zachodniej Europy. Mieszko I oddalił od Polski niebezpieczeństwo całkowitego uzależnienia bądź podbicia jej przez chrześcijańskich sąsiadów. Umocnił także swoją władzę i pozycję wewnętrzną, wobec kształtującej się w tym okresie warstwy możnowładców. Chrześcijaństwo stało się zaś religią obowiązującą - religią państwową. Połączyła ona pochodzących z różnych plemion poddanych Mieszka w jedno społeczeństwo.

Polska, przy wkładzie duchowieństwa, zyskała kontakt z zachodnim kręgiem kulturowym. Klasztory i kościoły były ważnymi ośrodkami życia intelektualnego i artystycznego. Budownictwo sakralne przyczyniło się zaś do wzrostu zapotrzebowania na architekturę, rzeźbę i malarstwo, z czym wiązać możemy szybkie rozprzestrzenienie się w kraju Piastów stylów - romańskiego i gotyckiego. Duchowni rozpowszechnili w Polsce: system melioracji podmokłych terenów, nowe narzędzia oraz nowe metody uprawy roli, w tym dwupolówkę. Poprzez szerokie akcje charytatywne ulżyli nieco biedniejszym warstwom społeczeństwa.

Przyjęcie chrześcijaństwa miało bardzo pozytywne skutki dla kraju Piastów i to w różnych dziedzinach - począwszy od wiary i polityki, a skończywszy na kulturze, sztuce i rolnictwie. Chrystianizacja stała się więc kamieniem milowym dla rozwoju Polski.

Należy pamiętać, że przy wielkiej doniosłości samego aktu chrztu- o samym Mieszku wiemy niewiele. Nie znamy np. dokładnie miejsca, gdzie się ochrzcił. Data również budziła kontrowersje. Historycy twierdzą, że Mieszko mógł przyjąć chrzest w Poznaniu, Gnieźnie albo na Ostrowie Lednickim. Trudno jednoznacznie stwierdzić, która wersja jest właściwa. Ani kroniki czeskie, ani niemieckie nie podają daty naszego chrztu. Polskie roczniki kościelne z epoki średniowiecza wymieniają rok 965 lub 966. Problem w tym, że najstarsze zapisy rocznikarskie pochodzą z XII wieku, czyli pojawiają się w momencie, gdy od chrztu minęło już około 200 lat. Nasz pierwszy kronikarz, Anonim tzw. Gall, także nie wymienił daty, chociaż podkreślał, że znaczenie przyjęcia chrześcijaństwa było doniosłe.

Jan Długosz, autor Roczników, czyli Kronik Sławnego Królestwa Polskiego, uznał w XV stuleciu, że chrzest miał miejsce w roku 965, a samego Mieszka nazwał Mieczysławem.

Rok 966 jako datę chrztu przyjęto ostatecznie dopiero pod koniec XIX stulecia, na podstawie bardzo rzetelnej publikacji profesora Władysława Abrahama- Organizacja Kościoła w Polsce do polowy XII wieku (wydanej w 1890 roku). Jak dotąd, po 126 latach-mimo różnych nowych interpretacji, ta wersja nie została podważona.

Data dzienna-14 kwietnia, jest bardziej przypuszczeniem, niż udowodnionym faktem. Średniowieczni władcy pogańscy- np. skandynawscy, przyjmowali sakrament chrztu w Wielką Sobotę. W 966 roku Wielka Sobota przypadała właśnie w dniu 14 kwietnia.

Jest jeszcze jeden problem. Dlaczego Mieszko, który wprowadził Polskę do chrześcijańskiej wspólnoty, nie został wyniesiony na ołtarze? Za pierwszego polskiego świętego uznano czeskiego biskupa Wojciecha, który zginął męczeńską śmiercią w Prusach. Mieszko nie dostąpił zaszczytu świętości, co wydaje się raczej zaskakujące (w porównaniu chociażby do Świętego Wacława, patrona Czech). Kwestia ta nie jest rozstrzygnięta.

Jan Matejko, Chrzest Polski (źródło: wikipedia)