Pisząc referat, przygotowując prezentację maturalną, sporządzamy bibliografię załącznikową.

Bibliografia - to uporządkowany według określonych kryteriów spis dokumentów (książek, artykułów i innych).

Bibliografia załącznikowa (literatura przedmiotu)

Wykaz dokumentów (książki, czasopisma, artykuły, publikacje z Internetu itp.),  które autor wykorzystał przy pisaniu utworu lub które poleca czytelnikowi jako związane z tematem pracy.

To pozycje krytyczno-literackie, które posłużyły Wam do opracowania tematu.
Literatury przedmiotu nie interpretujecie, tylko uzasadniacie nią swoje tezy wysnute z interpretacji dzieł.
Bibliografia załącznikowa zamieszczona jest najczęściej na końcu książki lub artykułu (rozdziału).

Literatura podmiotu to omawiane przez Was w pracy utwory literackie, czyli wszystko to, co zamierzacie poddać analizie podczas Waszego wystąpienia maturalnego.
Mogą to być dzieła literackie, dzieła sztuki, fragmenty muzyczne, fotografie, plakaty i inne.

W prezentacji maturalnej układamy bibliografię wg wzoru:
1. Literatura podmiotu.
2. Literatura przedmiotu.
W obrębie poszczególnych grup obowiązuje układ alfabetyczny.

Zasady sporządzania opisów bibliograficznych są znormalizowane. Określają je normy:
PN-ISO 690 z lipca 2002 roku (dla książek i czasopism) oraz PN-ISO-2 :1999 (dla dokumentów elektronicznych).
Najnowsza norma wprowadza obowiązek podawania numeru ISBN książki (jest to numer zawierający informacje o kraju, wydawcy i o samej książce. Skrót ISBN pochodzi z ang.: International Standard Book Number. W 10-cyfrowym numerze jest zapisana informacja o kraju, wydawcy i o samej książce (np. 83 na początku oznacza Polskę).

Podstawowym źródłem, z którego przejmowane są dane umieszczane w przypisach, jest:

dla wydawnictw zwartych - karta tytułowa lub jej odpowiednik;

dla dokumentów elektronicznych - ekran, na którym wyświetlony jest tytuł, jeśli brak takiego ekranu, dopuszcza się przejmowanie danych z dokumentacji towarzyszącej lub opakowania;

dla taśm magnetofonowych i taśm magnetycznych - etykieta na dokumencie dźwiękowym, okładka lub opakowanie.

Uwaga!

Norma nie precyzuje znaków interpunkcyjnych, należy natomiast stosować je konsekwentnie, czyli stosować jednolitą interpunkcję we wszystkich przypisach oddzielając każdy element opisu od poprzedniego np. kropką lub przecinkiem.

Przykłady:

W podanych przykładach występują tylko OBOWIĄZKOWE elementy opisów.
Przypisy pochodzą z książki "Ustny egzamin maturalny z języka polskiego. Prezentacja" autorstwa Iwony i Waldemara Wierzby i sporządzone zostały przy współpracy z Działem Bibliografii i Informacji Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Poznaniu (i inne źródła )

OPIS KSIĄŻKI

Odpowiedzialność główna: Tytuł. Wydanie. rok. ( Nazwa serii). Numer znormalizowany.

Mickiewicz Adam: Dziady. Wyd. 2. Warszawa: PIW, 1999.  ISBN 83-06-02548-4.

OPIS BIBLIOGRAFICZNY PRACY ZBIOROWEJ

OPIS BIBLIOGRAFICZNY  jednego tomu wielotomowej pracy zbiorowej:

OPIS FRAGMENTU  ( ROZDZIAŁU, OPOWIADANIA, WIERSZA  ) KSIĄŻKI tego samego autorstwa

Odpowiedzialność główna: Tytuł dokumentu macierzystego. Wydanie. Numeracja części (nr tomu). Rok. Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego.

Prus Bolesław: Lalka. Wyd. 2 przejrz. T. 1. Warszawa: PWN,1998.  ISBN 83-04-04381-5.   s. 24.

Wiersz ze zbioru jednego autora – opis jak dla fragmentu książki

Kochanowski Jan: Fraszki. Wyd.3 przejrz. 1998. Kraków: Wydaw. Literackie, 2004. ISBN 83-7889-57-67. Do gór i lasów, s.113 – 114

OPIS FRAGMENTU  ( ROZDZIAŁU, OPOWIADANIA, WIERSZA) KSIĄŻKI Pracy zbiorowej

Odpowiedzialność główna artykułu: Tytuł artykułu. W: Odpowiedzialność główna dokumentu macierzystego  (Autor). Tytuł dokumentu macierzystego. ( Redaktor). Wydanie. Rok. Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego.

Rondek Elżbieta: Wincentego Kraińskiego konterfekt "prozą rymowany”. W: Zapomniani : z dziejów literatury polskiej na Śląsku. Red. Jan Malicki, Grażyna Szewczyk. Warszawa: PIW,1992. ISBN 83-07-00395-4, s. 66-78.

Królikiewicz Grażyna: Romantyzm .W: Okresy literackie. Red. Jan Majda. Wyd.5 zmien. i uzup. Warszawa: PIW, 1994. ISBN 83-07-00321-62,  s.191-243

Wiersz zamieszczony w antologii wielu autorów – opis jak dla fragmentu książki pracy zbiorowej

Wolska Maryla: Godzina, której nie było. W: Poezja polska w szkole średniej: od średniowiecza do współczesności. Wybór Anna Rajca, Jerzy Polanicki. Wyd.2 zmienione. Warszawa: Książka i Wiedza, 1997.  ISBN 83-001-125-214, s. 336-338

ARTYKUŁ W CZASOPIŚMIE

Nazwisko, imię autora artykułu: Tytuł artykułu. „ Tytuł czasopisma” rok, oznaczenie zeszytu, numery stronic zajmujące artykuł

Chorągwicka Beata: O krasnoludkach i o sierotce Marysi, czyli W krainie baśni i czarów Marii Konopnickiej. "Guliwer" 2004, nr 1, s. 29-35.

RECENZJA (np.książki) W CZASOPIŚMIE

Nazwisko, imię autora recenzowanej książki: tytuł recenzowanej książki.Miejsce wydania rok wydania. Rec. Imię i nazwisko autora recenzji. „tytuł czasopisma” rok numer zeszytu numery stron zajęte przez recenzję

Pilch Jerzy: Miasto utrapienia. Warszawa 2004. Rec. Przemysław Czapliński.             „ Gazeta Wyborcza” 2004 nr 14 s.16

WYWIAD ZAMIESZCZONY W CZASOPIŚMIE

Nazwisko, imię osoby która udzielała wywiadu. Tytuł wywiadu. Rozmowę przeprowadził imię i nazwisko. „Tytuł czasopisma rok numer zeszytu, numery stron zajęte przez wywiad

Lem Stanisław: Okiem długodystansowca. Rozmowę przeprowadził Mateusz Nowak. „Polonistyka” 2004 nr 8 s. 46-51 Kapuściński Ryszard. Twórczość jest sztuką selekcji. Rozmowę przeprowadziły Agata Koss, Grazyna Ruszewska. „ Cogito” 2000 nr 3 s.75-77

OPIS BIBLIOGRAFICZNY REPRODUKCJI OBRAZU (rzeźby, dzieła architektury)

Analogicznie jak opis  rozdziału z książki:

Velasguez Diego: Infantka Małgorzata [il]. W: Rzepińska Maria: Siedem wieków malarstwa europejskiego. Wyd. 2 popr. i uzup. Warszawa: Książka i Wiedza, 1986, nr il. XVI

Vermer Johannes: Pracownia artysty [il.]. W: Rynck Patrick de: Jak czytać malarstwo. Kraków: Universitas, 2005. ISBN 83-242-0467-9, s. 327

Caravaggio: Nawrócenie św. Pawła [il.]. W: Rzepińska Maria: Siedem wieków malarstwa europejskiego. Wyd. 2 popr. i uzup. Warszawa: WSiP,1986. ISBN 83-04-01811-X, nr il. XXXIII

DOKUMENTY ELEKTRONICZNE

Elementy opisu:

Autor ( Reż. Imię nazwisko. – po tytule)

Tytuł ( w formie występującej w źródle)

Typ nośnika ( podany w nawiasie kwadratowym np.: [online], [CD-ROM], [dyskietka] )

Wydanie (wersja)

Miejsce wydania, Wydawca

Data wydania, Data aktualizacji

Data dostępu ( podana w nawiasie kwadratowym –dla dokumentów online)

Warunki dostępu – dla dokumentów żonine

Książka w Internecie

Nazwisko, imię autora: Tytuł. [typ nośnika]. Wydanie. Miejsce wydania: wydawca, data/rok wydania. [data dostępu]. Numer znormalizowany

Nałkowska Zofia: Medaliony.[online]. [dostęp: 1 czerwca 2005]. Dostępny               w internecie:

http:/www. Literatura.zapis.net.pl/okresy/20lecie.htm

Opis publikacji samoistnej w Internecie

Nazwisko, imię autora: Tytuł pracy. [typ nośnika]. Data wydania. Data aktualizacji. [Data dostępu]. Warunki dostępu

Letkiewicz Izabela: Rola sztuki w życiu młodego człowieka. [online]. [dostęp:30 kwietnia 2004]. Dostępny w Internecie:

http:/eduseec.interklasa.pl

Książka na płycie CD-ROM

Nazwisko, imię autora: Tytuł [Typ nośnika]. Wydanie. Miejsce wydania: wydawca, data/rok wydania. Data aktualizacji. Numer znormalizowany

Kopaliński Władysław: Wieki multimedialny słownik Władysława Opalińskiego. [CD-ROM]. Wersja 1.00.000. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. ISDN 83-01-13194-2

Film

Pan Tadeusz [ film]. Reż Andrzej Wajda. [ kas. Wiz.VHS]. Warszawa: Vision Film, 1999

OPIS BIBLIOGRAFICZNY DOKUMENTU DŹWIĘKOWEGO

Odpowiedzialność główna: Tytuł dokumentu [Określenie dokumentu]. Miejsce wydania: Wydawca, rok wydania. Typ nośnika

Przykłady:
Bach Jan Sebastian: Brandenburg Contertos [Dokument dźwiękowy]. Warszawa: Pomaton EMO, 1999. 1 płyta CD

Pawlikowska-Jasnorzewska Maria: Wiersze [Dokument dźwiękowy]. Warszawa: Polskie Nagrania, 1988. Taśma magnet.

Jeden utwór muzyczny z płyty Chopin Fryderyk: Etiuda c-moll „ Rewolucyjna”. W: Chopin. Utwory fortepianowe. [Dokument dźwiękowy]. Point Classic AG, 1997. 1 płyta CD

OPIS BIBLIOGRAFICZNY PROGRAMU TELEWIZYJNEGO

OPIS BIBLIOGRAFICZNY PROGRAMU RADIOWEGO

OPIS BIBLIOGRAFICZNY REKLAMY

OPIS BIBLIOGRAFICZNY LISTU E-MAIL

Autor komunikatu. Temat: Tytuł komunikatu. [typ nośnika]. Do: Odbiorca. Data wysłania wiadomości [data dostępu]. Uwagi

Przykłady:

Janowska Maria. Temat: Opis dokumentu elektronicznego [online]. Do: Aniela Piotrowicz. 14 lipca 1999; 08:57:11 [cytowany 1 października 1999; 16:03]. Korespondencja osobista.

Matecka  Maria: Temat: Kwerenda [online]. Do: Zofia Wilman. 12 czerwca 2000; 12:55 [cytowany 30 września 2000; 15:10]. Korespondencja osobista

Wielgus-Walczak Jadwiga : Re: [Konfrencja] Fotografowanie w bibliotekach. Do: Bożena Michalska. 14 Nov 2003; 11:11:51 [cytowany 20 grudnia 2003]. Korespondencja osobista.

OPIS BIBLIOGRAFICZNY MAP, PLANÓW

Tytuł. Skala. [Wydanie jeżeli kolejne]. Rok wydania

Giżycko i okolice: mapa turystyczna. Skala 1: 15000.1994